مقاله اضطراب امتحان
«شناخت و بررسي اضطراب ناشي از امتحانات و روش‌هاي كاهش آن»
همه‌ي ما مي‌دانيم كه عوارض اضطراب و فشار روحي حاصله از امتحان در عده‌ي زيادي از امتحان‌دهندگان ظاهر مي‌شوند بدين معني كه بروز آن يك پديده‌ي اتفاقي و نادر نيست كه فقط گروه محدودي از آنها را مبتلا سازد بلكه همه‌ي افرادي كه با امتحان سروكار دارند و در نوعي از امتحانات شركت مي‌كنند، كم و زياد طعم و مزه‌ي نگراني، فشار رواني و وحشت ناشي از امتحان را چشيده‌اند.
امروزه ثابت شده است كه آشنايي با روش‌ها و رموز گذرانيدن امتحان بيشتر از فراگيري مطالب درسي در كسب موفقيت امتحان‌دهندگان تأثير دارد به عبارت ديگر در دنياي امروز، آماده‌شدن امتحان‌دهندگان تنها با فراگيري مطالب درسي و زيركي آنها براي كسب موفقيت حاصل نمي‌شود، بلكه آمادگي شخصي از نظر رواني نيز داراي ارزش زياد و غيرقابل انكاري است كه نبايد از نظر دور داشت امتحان‌دهنده با آمادگي علمي و رواني، تسلط و اعتماد به نفس بيشتري به دست مي‌آورد و برخود به خوبي تسلط پيدا مي‌كند، و مي‌تواند امتحان را به خوبي پشت‌سر بگذارد. فرشته موفقيت را در آغوش مي‌كشد و احساس نشاط و رضايت مي‌كند.
بنابراين ما احتياج داريم كه توانايي و آمادگي روبه‌روشدن با امتحانات را در دانشآموزان و خود افزايش دهيم يكي به اين دليل كه آزمون‌ها بخش بزرگي از زندگي ما و دانشآموزان است و ديگر اينكه تمام جنبه‌هاي زندگي حال و آينده، ما را تحت تأثير قرار مي‌دهد پس ضرورت دارد كه معلمان به شناخت و بررسي جنبه‌هاي متختلف امتحان در همه زمينه‌ها بپردازيم با توجه به نزديكي فصل امتحانات اينجانب نيز بر حسب وظيفه مطالبي را در خصوص امتحانات و اضطراب ناشي از آن تهيه نموده كه اميدوارم مورد استفاده‌ي شما همكاران محترم قرار گيرد.
نكاتي كه مي‌بايست در تهيه و تدوين سؤالات امتحاني مورد توجه قرار گيرد
1ـ سؤالات امتحان مي‌بايست در درجه اول هدف‌هاي يادگيري را درنظر بگيرد.
2ـ به گونه‌اي تهيه و تنظيم گردد كه آموخته‌هاي شاگردان را ارزيابي كنند نه دانسته‌هاي آنها.
3ـ معلم مي‌بايست هدف اصلي خود را از هر امتحان كاملاً مشخص و معين سازد.
4ـ در تهيه سؤالات لازم است سطح عمومي دانشآموزان مورد توجه قرار گيرد نه توانمندي‌هاي خاص برگزيدگان كلاس.
5ـ سؤالات بهگونه‌اي باشد كه دانشآموزان قدرت مقايسه و تفاوت را نيز داشته باشند.
6ـ سؤالات بايد به گونه‌اي تنظيم گردد كه دانشآموزان فرصت به كاربستن معلومات خود را در موقعيت‌هاي ديگر داشته باشند.
7ـ نوع و تعداد سؤالات مي‌بايست متناسب با توان ذهني دانشآموزان و مدت زماني باشد كه در اختيار آنها قرار مي‌گيرد.
8ـ سؤالات بايد كاملاً خوانا، صحيح، روشن، قابل فهم، صريح و بي نياز از تعبير و تفسير باشد.
9ـ امتحان و ارزشيابي مي‌بايد به صورت مستمر و دائمي انجام بپذيرد و دانشآموزان با هدف معلم از برگزاري امتحان به سؤالات و غيره آشنا باشد.
10ـ امتحان بايد به گونه‌اي باشد كه دانشآموزان احساس كنند كه در يك جلسه آموزشي حضور دارند.
روش‌هاي غلبه بر اضطراب ناشي از امتحان
1ـ استفاده از امتحانات فرضي كه داراي فوائد زير است:
الف) براي كم‌كردن ميزان اضطراب نسبت به آزمون اصلي مفيد است.
ب) براي كم‌كردن هيجانات و احساسات فرد نسبت به آزمون و جلسه امتحان مفيد است.
2ـ آشناكردن دانشآموزان با روش‌هاي مطالعه صحيح؛ لازم است در مطالعه هدف و برنامه مشخص شود، هدف درسي را جزء به جزء تنظيم نموده و در حين مطالعه دانشآموزان آن را يادداشت كنند.
3ـ انتخاب محل مناسب براي مطالعه دانشآموزان
4ـ تعيين و وقت مطالعه براي دانشآموزان
الف) مطالبي كه قبل از خواب مرور مي‌شود بهتر به ياد مي‌ماند.
ب) مرور بعد از كلاس كمك مؤثري به يادگيري مي‌كند.
ج) تنظيم اوقات مناسب براي مطالعه نتيجه كار را بهتر مي‌كند.
د) به دانشآموزان ياد بدهيد كه در هنگام مطالعه تمركز و دقت را داشته باشند و هنگامي كه تمركز ندارند مالعه را متوقف كنند.
هـ) از مطالعه در شب قبل از امتحان خودداري كنند.
5ـ مهارت‌هاي گوش‌دادن را در دانشآموزان تقويت كنيد.
6ـ هدف‌هاي معقول را براي دانشآموزان بيان كنيد يعني بدانند كه هدف از مطالعه و يادگيري نزديك‌شدن به كمال مطلوب است نه دست‌يابي كامل.
7ـ ترس از شكست را از آنها دور كرده و به آنها تقويت روحيه داده شود با تشويق‌هاي به‌جا.
8ـ اعتماد به نفس و احساس مسئوليت دانشآموزان را افزايش داده با انجام آزمون‌هاي تقريباً ساده و متوسط.
9ـ به دانشآموزان ياد داده‌شود كه براي خودشان احترام بيشتر قائل شوند و خود را دست‌كم نگيرند.
10ـ بوجودآوردن نگرش مثبت نسبت به امتحان با فراهم‌كردن فضاي شاد در حين امتحان (بخصوص به فضاي فيزيكي و موقعيت امتحان يعني وقتي به دانشآموزان گفته شود امتحان داريد خوشحال شوند نه ناراحت.
11ـ از كارها و برنامه‌هايي كه قدرت تمركز دانشآموزان را كم مي‌كند پرهيز شود مثلاً در حين امتحان كارت دانشآموزان را بررسي كردن يا مهركردن ورقه امتحان در حين امتحان يا توضيح يك سؤال در حين امتحان يا رفت و آمدهاي مراقبان از كنار دانشآموزان يا نگاه‌كردن به ورقه در حين پاسخگويي دانشآموزان توسط معلم يا مراقب.
12ـ به والدين توصيه شود كه انتظارات و توقعات خود را با توانايي‌هاي دانشآموزان متناسب سازند. چون همين عامل باعث مي‌شود كه اضطراب و دلهره‌ي را براي گرفتن نمره بهتر در كودكان بوجود آورد.
13ـ محيط خانه و مدرسه دور از تنش‌هاي عاطفي باشد و برخورد اوليا و معلمان با دانش‌آموز نبايد بگونه‌اي باشد كه دانش‌آموز فكر كند مهمترين وظيفه او گرفتن نمره عالي است.
14ـ برخورد معلم با دانشآموزان در جلسه‌ي امتحان صحيح و اطمينان‌بخش باشد.
گردآورنده:
جمال خالداري مدير آموزگار دبستان يازيبلاغي گلتپه
سلام